Görünmez Düşman Var Olmamalı (Bölüm 1, Oda C, Nimrud Kuzeybatı Sarayı)

Michael Rakowitz’in “Görünmez düşman var olmamalı” isimli yapıtı, 2007’de başlayan ve süregelen bir seriden oluşmaktadır. Hedef: 2000’lerin başındaki Irak Savaşı süresince ve sonrasında yaşanan kültürel yağmaya bağlı olarak, Irak Ulusal Müzesi’nden alınan sayısı toplamda 7000’i aşan, yok edilmiş ve kaybolmuş tarihi eseri yeniden yaratmaktır. Ardından, 2015’te, Rakowitz bu seriyi Kalhu’nun (Nimrud) rölyef panellerinin oda oda “yeniden ortaya çıkışını” içerecek şekilde genişletmiştir. Kalhu, eski Mezopotamya’dan günümüze ulaşmış bir hazine olan Asur sarayının yer aldığı bölgedir (bugün Irak’ta, Musul’un güneyinde, güncel Numaniyah’ta yer almaktadır); Kalhu’daki rölyef panellerin 2015 yılında IŞİD tarafından yok edilmesi dünya çapında şoka yol açarken, yerel halka da derin bir keder yaşatmıştı. Rakowitz, Kalhu’daki odaları yeniden canlandırırken, günümüzde Batı’nın saygın ama sömürgeci kurumlarında bulunan yağmalanmış rölyefleri dahil etmiyor. Bu boşlukların anlamı ağır. Rakowitz’in çalışmalarındaki boş alanlarla ustaca işaret ettiği Kalhu ve benzeri yerlerdeki soygunlar ve yıkımlar kaynağını IŞİD’in çok öncesinden almaktadır. Bunlar – ister politik, ister arkeolojik ya da kazı amaçlı olsun, 19. yüzyılın sömürgeci uygulamalarıyla başlamıştır. Kültür tarihinin herhangi bir kısmını ya da bütününü onları alıp götürecek kadar kendilerine ait gören Batı zihniyeti ile aynı tarihin doğurduğu insanları günümüzde canavarlaştıran Batı’nın birleşimi, bu eser serisine yol açan ikiyüzlülük ve katalizördür. Bugüne kadar, Rakowitz, atölyesiyle beraber Irak Ulusal Müzesi’nden sonsuza kadar kaybolmuş nesnelerin 900’ünü yeniden dünyaya getirmiştir ve Kalhu/Nimrud’dan 7 odayı yeniden canlandırmıştır, bunlar Oda N, G, Z, H ve F ve S odalarından bölümlerdir. Bugün de Pi Artworks İstanbul’da Rakowitz’in Nimrud’dan Oda C, Bölüm 1 yapıtı görülmektedir.

Michael Rakowitz

28.10.2021 - 25.12.2021